Thursday, July 22, 2010

Уучилж чадахгүй


“-Муу усан толгойтой эргүү тэнэг! Ямар гавъяа байгуулсан гэж ичих ч үгүй өөдөөс дүрлийтлээ ширтэнэ вэ? Чамаас ханхлах сархадын үнэрийг, хүзүүнд дээр чинь тамгалсан улаан уруулын будагны мөрийг, чиний урд шөнө хийсэн нүглийг Номхон далайн ус ширгэтэл угаавч арилахгүй биз. Хараал идмэр чинь салтаандаа унжсан эдээ ч захирч чадаагүй байж бас өөрийгөө эр хүн гэж нэрлэнэ?

-Тэгвэл би чамд хүн амьтан хоёр юугаараа ялгардаг талаар хөнгөхөөн тайлбарлаад өгье. Хүн гэдэг амьтан ухамсраараа бусад адгууснаас ялгардаг юм. Хонь хонин сүрэг дотроо түүртэх зүйлгүй хорголоо гаргадаг бол хүн бусад хүмүүсийн дэргэд бие засдаггүй юм. Идэш тэжээлгүй гахай амь гарахын төлөө тооройгоо барьж иддэг бол хүн үрдээ эцсийн дусал ус, үмх талхаа өгөөд өөрөө өлбөрч үхэж чадна. Золбин ноход гадаа гудамжинд хаа сайгүй, адил төрлийн ямар ч амьтантай “үр удмаа үлдээх амин чухал үйл хэргээ” хийдэг бол хүмүүс байнгын хостой, түүнтэйгээ зөвхөн хоёулаа үлдэх үе хүртэл тэвчинэ. “Хүүхэд үйлдвэрлэхийг” тэсгэлгүй их хүсэж байсан ч шүү дээ! Хүнийг адгууснаас ялгадаг бас нэгэн гол хүчин зүйл бол мэдрэмж, сэтгэл хөдлөл тэр дундаа хайр. Хэрэв хайр үгүйсэн бол бид ноход шиг хаа сайгүй биш юмаа гэхэд хэнтэй ч хамаагүй “үр удмаа үлдээх ариун үйл” үйлдэх байсан биз. Гэхдээ амьтдад хүртэл орооны үе гэж байдаг юм шүү! Тэгж бодохоор өөрийгөө хүн гэж нэрлэсэн чамаас хувь илүү байгаа биз?

-Хүнээс гадна сонгосон нэг л хостойгоо бүх насаараа амьдардаг цөөхөн хэдэн зүйлийн амьтан бий. Гэхдээ тэд хүн шиг хайр сэтгэлээр холбогддог үгүйг би мэдэхгүй. Ямартаа ч насан туршаа сонгосон хостойгоо амьдрах үест гэр бүл үүснэ. Гэр бүлээр амьдардаг амьтад үр төлөө гишгэдэггүй. Яг л хүн шиг. Харин хүн гэр бүлээ төмөр тор, сараалжин гинжээр биш итгэлээр тогтооно. Гэтэл гэр бүлээ үгүй хийх зүйлийг чи өөрөө хийчихлээ. Нэгэнт итгэл эвдсэн бол чи төмөр тор, сараалжин гинжээр хүлэвч гэр бүлээ тогтоож үл дийлнэ. Бүх тоосгыг нь нэг нэгээр өрж босгосон цамхаг, хана хэрмийнхээ суурийг чи өөрөө цуулчихлаа. Адгуус зангаа чи ганцхан удаа тэвчсэнсэн бол, хоёр хөлнийхөө хооронд байрлах тэр эрхтэнээ нэг л удаа захирч чадсансан бол, архины халуунд толгойгоо мэдүүлэхээс нэг л өдөр болгоомжилсон бол та хоёрын босгосон цамхаг хичнээн удаан оршин тогтнож түүх өгүүлэх байсныг хэн ч үл мэднэ. Одоо харин хог новш, халгай шарилжаар дүүрсэн балгас л чамд үлдэх нь энэ.

-Уг нь чи үүнийг хүсээгүй тийм үү? Юугаар ч дутаагүй, дутаагаагүй дүүрэн сайхан амьдрал байсан. Хэрвээ санаснаар болдогсон бол чи хайр сэтгэлээ хадгалж үлдэх байсан, би мэднээ. Бид бие биедээ хайртай байсан. Тэр зүгээр л нэг шохоорхол биш жинхэнэ хайр байсан. Яг л нэг нэгэндээ зориулж төрсөн болохоор хамт байх тэр үеийг би үгээр илэрхийлж ч чаддаггүй байв. Бид аз жаргалтай байсан. Нүдээ цавчаад нээх бүртээ бие биенийхээ дүрийг хайна гэж, ямар ч хүнд хэцүү зовлон тулгарсан хамт түшээд туулна гэж, өөр хэн нэгнийг өвөртөө багтаах бүү хэл нүдээрээ ч сонжихгүй гэж ам тангаргаа өгсөн, тэгээд энэ амлалт эцсийн амьсгалаа автал үргэлжилнэ гэж бодсон. Гэтэл чиний адгуусан тачаалдаа мунхарч ядам хуруунаасаа бөгжөө мултлан хармаалсан энэ шөнө хүртэл үргэлжлэх хувьтай байж. Дүүрчихсэн амьтан.

-Урд шөнө өвөрт чинь хөлөрсөн бүсгүй, тэр сайхан бүсгүй. Гэхдээ чи түүний нэрийг ч мэдэхгүй, мэдээд ч ямар ч ашиггүй. Тэр ахин хэрэг болохгүй гэдгийг чи өөрөө ч мэдэж байгаа. Тэр чамд агшин зуурын ужид цэнгэл бэлэглэсэн ч насан туршийн зовлон чирч ирсэн. Тэр бол бусдын адил нэгэн, ердөө л хэн нэгэн. Цор ганц биш. Цор ганцдаа чи хайртай. Өөр хэн ч хэзээ ч чамд тэр хайрыг мэдрүүлж чадахгүй. Цор ганц чинь биш болохоор тэр. Хэдийгээр хуруунд чинь хайрын баталгаа байгаагүй ч зүрхэнд чинь бол байсаан. Дүр төрх нь хэзээ ч мартагдашгүй. Ямар ч тэнгэрлиг гоо үзэсгэлэнгээр орлуулашгүй. Өөр эмэгтэй цээжийг чинь дэрлээд хэвтэхэд бурхны өмнө амласан амлалтаа санаад дотор чинь харанхуйлаа биз дээ? Энгэрийн халаасаа байн байн тэмтэрч бэлзэгээ шалгасан. Тэгээд хуримын гивлүүрээ нэвтлэн цоо ширтэх харцыг зүүдлээд цочиж сэрсэн. Юу хийчихэв ээ гэж шаналаад шөнөжин цурам хийгээгүй. Гэхдээ хийсэн л бол хийсэн. Үүнийг өөрчлөх арга энэ хорвоо дээр одоохондоо үгүй. Зүй нь үйлдсэнийхээ дараа биш өмнө нь бодмоор.

-Уучилж чадахгүй. Битгий над руу ингэж хар. Гөлгөн нүд гаргасан ч ялгаагүй. Үгүй, яагаад ч чадахгүй нь. Энэ хорвоо дээрх бүх хүнээс илүүтэйгээр хайрладаг ч үнэхээр чадахгүй нь. Царайг чинь харах бүртээ юу хийж явсан тэр шөнийг чинь төсөөлж дотор муухайрах биз. Бүх ураг садан, найз нөхөд танил дотныхоо хүмүүсийн өмнө амласнаа биелүүлж чадаагүйгээс хойш ахиж алдаж эндэхгүй гэж амлаад ч яах юм? Үр хүүхдүүддээ бодооч ий? Нэрийг нь ч үл мэдэх гоо бүсгүйн нүцгэн биеийг тэврэх үедээ тэднийг мартчихсан байв уу? Арчаагүй адгийн шаар юм даа чи.

-Гэр бүлээ яаж ийж байгаад хадгалж үлдсэн ч бид хэзээ ч урдных шигээ амьдарч чадахгүй гэдгийг чи ойлгож байна уу? Бузар царайг чинь харах бүртээ би инээмсэглэсэн ч дотроо зэмлэн буруушаах болно. Ахиж хэзээ ч итгэж чадахгүй. Итгэл үгүй гэр бүлд инээд хөөр, халуун дулаан уур амьсгал яаж байх юм бэ? Тэр нэгэн шөнө хийсэн зүйлийн чинь төлөө би чамайг эцсийн амьсгаагаа хураах хүртлээ үзэн ядаж, буруутгаж амьдрах болно. Чиний хийсэн гэм нүглийг би хэзээ ч уучилж чадахгүй. Хэзээ ч!!! Чи ойлгож байна уу? Хэзээ ч...

-Би цаашаа аль замаар алхах ёстой, ямар шийдвэр гаргахаа мэдэхгүй байна. Гэхдээ би аль ч замыг сонгосон чи үхэн үхтлээ нуруун дээрээ асар том булуу тээж амьдрана гэсэн үг. Тэр нэг үдэш сар гурав харагдтал согтсон ч ядам хурууны бэлзэг байрнаасаа хөдлөлгүй гялтганаж асан бол чиний амьдрал хувь заяа хичнээн өөр байх байсныг бодохоор харамсалтай. Бүр дэндүү харамсалтай. Гэвч яая гэхэв үүрдийн сэтгэлийн зовлон, буруушаалт зэмлэлийг чи өөрөө л сонгосон хойно. Жаргал даагаагүйн зовлонгоо үүрэхэд бие болоод сэтгэлээ бэлд дээ. Тун удахгүй хамгийн хүнд мөч ирэх болно. Амжилт хүсье, азгүй амьтан минь”

Аль түрүүн шүршүүрт орчихоод нойтон биеэ урамгүйхэн арчин зогсох залуу шүдний оо үсэрч халтартсан толинд тусах дүрсэндээ ингэж хэлчихээд шалаар дүүрэн тарсан хувцаснуудаа нэг нэгээр нь цуглуулав. Нэрийг нь үл мэдэх бүсгүйн чихэрлэг нялуун сүрчигний үнэр, уруулын будагны толбо үлдчихвий гэсэн шиг арьсаа зулгартал үрдсэнээс болоод энд тэндээ улаан эрээн болжээ. Бүх хувцсаа ном журмынх нь дагуу цэвэрхэн өмссөний дараа энгэрийн хармаанаасаа хуримын алтан бөгжөө гарган ирж ядам хуруундаа зүүгээд нандигнан илбэв. Орон дээр нимгэн даавуунаас өөр зүйлээр өөгүй сайхан биеэ халхлалгүй нойрсож буй үзэсгэлэнт бүсгүй рүү ч нүдний булангаар харсангүй. Түүнийг бөөн хараал зүхэл эс бөгөөс чимээгүйхэн зэмлэх харц, гомдлын нулимс гээд эр хүний хамгийн том шаналлууд хүлээж байгаа ч тэр гэргий хүүхэд рүүгээ, гэр рүүгээ яарч байлаа.

О.Аврора

10 comments:

  1. hehe, FB-s chini umshaad seegii savtsan

    ReplyDelete
  2. This comment has been removed by a blog administrator.

    ReplyDelete
  3. quietnature.blog.gogo.mn

    ReplyDelete
  4. Tsaanaa l neg horsol, aidas, hohirol shingesen ni sonin, minii harsan heden postond

    ReplyDelete
  5. Unen soliotoi... Eumnaas huulchaagui l bol saihan bichij.

    ReplyDelete
  6. Ямар тэнэг хүн гэхээрээ хуулбарласан юман дээрээ өөрийнхаа нэрийг зоох вэ?

    ReplyDelete
  7. Эр хүн хайртай хүн рүүгээ заавал буцаж ирдэг

    ReplyDelete
  8. tiimel l uhaantai mundag bsin bol yah gej uur huniig harah bdald hureg ve? emegtei hun geree avch yavdag gedeg bizdei! huniig uuchilj amidrah l hamgin aguunshd,bas shiitgel ni ch bolno!!!

    ReplyDelete
  9. amidrald iim zuil zunduu l gardg, Gehde er hun aldaga oilgod urshuul, uuchlaliig her huleej avdg yum bol? Ted heterhi bardam, shaldaa buuhaas aidag, gehdee hair ene buhniig uurchilnu gedegt uneheer unen goloosoo itgedeg...

    ReplyDelete