Wednesday, March 7, 2012

Бусдын зовлон дээр битгий бүжиглэ


Муу өвөө минь мөсөн дээр хальтирч унаад хөлөө хугалчихсан. Сая хоол унд дөхүүлж өгөх санаатай Гэмтлийн эмнэлгийг зорьж явах замд нэг залуу бүсгүй хөлдсөн газар сөхрөн суугаад ээжийгээ тэврэн мэгшин уйлж байлаа. Ойр дотны хүнээ алдаж, хорвоо хүртэл цөмрөх мэт санагдах уй гунигийг нь төсөөлж ч амжаагүй байтал дээхэн талын онгорхой цонхоор согтуу хүмүүсийн солгой хоолой сонсогдож, бодлыг минь таслаж орхив. Ямар гээчийн бузар заваан, зүй ёсноос гажуу цаг үед бид нар амьдарч байна вэ? Гэмтлийн эмнэлгийг тойроод байр сууц, баар сав, буудал караоке? Нэг нь шаналан уйлж байхад дээхэн талд нь инээлдэн найрлаж... Чононд идүүлж буй ижлээ харсан ч тоохгүй хивж зогсох тэнэг хонь шиг улсууд юм даа бид.

Хүнлэг ёс гээч зүйл нэвтэрсэн аль ч газарт манайх шиг ийм балиар үйлдэл харагдахгүй дээ? Үхэл хагацал, зовлон нулимс дүүрсэн газар амьдарч, хүүхдээ тоглуулж, ууж идэж, наргиж найрлаж, завхайрч самуурч байдаг яасан дүүрчихсэн хүмүүс вэ? Мөнх юм шиг л аашилцгаа, аашилцгаа! Өвдөөд үхэхийн даваан дээр, эсвэл хэн нэгнээ алдчихаад уйлж явахад зовлон дээр чинь согтуу хүмүүс бүжиглэх болно.

Friday, September 9, 2011

"Харагддаггүй" өвөө

Ойрд ажил ихтэй завгүйхэн, гэсэн мөртлөө ажлаа тарчихаад өсгийтэй гуталтай ч гэр лүүгээ алхмаар санагдсан. Замын бөглөрөл гэдэг алхсанаас гурав дахин уддаг болохоор. Билэг их дэлгүүрийн гутлын тасаг агуулах чөлөөлөх худалдаа зарлаад хүн амьтан гадна нь зах шиг л бужигнаж байна.

Аймшгийн хүйтэн нь багасаад цаг агаар сайхан болсон ч сэтгэл санаа нэг л тавгүй. Магадгүй саяны хүйт миний зүрхэнд орчихсон ч юм билүү? Алхсаар Москва рестораны дэргэд ирэв. Жинлүүртэй өвөө алга. Харин том сийрсэн ууттай хуванцар сав үүрсэн өөр нэг өвөө явж байна. Хувцас хунар, царай зүсээрээ, байгаа байдлаараа манай жинлүүртэй өвөө хажууд нь "цэмбэгэр". Бараг үсгүй халзан дээрээс нь ямар ч мах өөхгүй шөвийсөн туранхай өвөөгийн нүүр нь бараг л арьс нөмөрсөн араг яс. Бүхэл бүтэн хүн алхаж яваа ч түүнийг анзаарах хүн нэгээхэн ч үгүй. Харин санамсаргүй дөхөхдөө хамар амаа таглан ярвайж холдоно. Өнөөдөр орой таксидах байсан мөнгөө энэ өвөөд л өгөх учиртай байсан юм болов уу гэж бодлоо.

Би хөгшид хүүхдүүдэд өглөг өгөх дуртай. Харин хүмүүс гуйлгачинд гараасаа юм өгвөл буянаа алдана гэдгийг хүлээн зөвшөөрдөггүй. Би өөртөө буян хураах гэж биш бас хямсалзаж, гэдэгнэж бусдад юм өгдөггүй.Өгвөл өгсөн шиг өг, чадахгүй бол больсон нь дээр. Хорвоо чамаар дутахгүй нь мэдээж. Дарга захирлуудын өмнө гаргадаггүй инээмсэглэлээ ядарч яваа тэр хүмүүст багахан хэмжээний өглөгтэй цуг өргөх шиг сайхан зүйл байхгүй. Хорвоо гэдэг таахын аргагүй. Чи нэг л буруу гишгэж тэр хүмүүсийн оронд очихгүй гэх баталгаа гүй. Тэр үед хүмүүс чамд гараа хүргэхээс ч сэжиглэж, нохой мэт халтар зоос өөдөөс чинь шидвэл ямар санагдах вэ???

Тэгээд хог үүрсэн өвөөгийн хөнхийж ширгэсэн хоёр нүд рүү харж байгаад аль болох сайхан инээмсэглэж мөнгөн дэвсгэртээ хоёр гардуулан өгсөн. Гар нь цэв хүйтэн. Би анх удаа л өөрөөсөө хүйтэн гартай хүн байдгийг мэдлээ. Миний гар бусдад бас ингэж санагддаг болов уу? "Гялайлаа хүү минь, өндөр болоорой" гэж хэлээд шүдгүй амаараа инээхэд нь сэтгэл санаа зүйргүй сайхан болж цаашаа алхсан.

Бид эргэн тойрны сайхан бүхэнд ханаж цадаад муу муухайг олж харах нүдгүй болчихсон юм болов уу? 9911-тэй дугаар шинэ ланд 200-ын үнэ хүрч, зиндаархах дуртай хүмүүс оюун ухаанаараа, сайхан сэтгэлээрээ биш гутал цүнхээр уралддаг болсон цагт хүний зүрх сэтгэл үзэгдэхээ больсон юм болов уу?

Эсвэл бүгдийнх нь амьдрал зовлон зүдгүүртэй, хар бараан болохоор өөрсдийгөө яая гэсэн хүмүүсийн нүдэнд юу ч биш харагддаг юм уу? Ямартаа ч цор ганцаараа нуруугаа бөгтийтөл шуудайтай сав үүрсэн хорчгор өвөөгийн хонхойсон ухархайнаас гэрэлтэх нүдийг мартаж чадахгүй л байна...

Tuesday, August 30, 2011

Ажил амьдрал буцласан өдрүүд



Ажилдаа ороод сар гаран л болж байна. Шинэ Гялбаа сэтгүүл л дээ. Дөнгөж ороод л эхний дугаар гаргах ажил дээр таарсан болохоор учраа олохгүй баахан л сандарч гүйснээ бодвол одоо бас ч гэж "архагшаастай". Ер нь Гялбаа гэлтгүй эмэгтэйчүүдийн сэтгүүлд л ажиллах хүн юм гэдгээ энэ хооронд мэдэрлээ. Яагаад Гялбаад ажиллах болсон гэвэл би бусдын бэлэн хоолыг ам руугаа хийх дургүй, нэгэнт мундаг зүйл дээр нэрээ гарсан гараагүй төдий байх дургүй /зөвхөн миний л хувьд/. Харин оргүй хоосноос өөрийн гараар гайхамшиг бүтээх юмсан гэсэн хүсэл үргэлж л төрдөг байсан. Бодит амьдрал дээр гайхамшиг биш юм аа гэхэд Гялбаа сэтгүүлийг зах зээл дээр өрсөлдөхүйц болгож, хөл дээр нь тогтоохыг л хүсч байна. Маниатайгаа төлөвлөсөн зүйл ч зөндөө бий.

За энэ ч яахав. Саяхан ажилд орсноос хойших анхны хүлээн авалт болов. Бүх зургийг одоохондоо дэлгэж болохгүй учраас өөрийнхөө л ганц хоёр зургийг оруулахаас даа, сарын дараа Одгэрэл эгчтэйгээ авхуулсан зургаа дэлгэе ккк...





Thursday, August 18, 2011

Мэддэг ч мэддэггүй зам /2011 оны 8-р сарын 18-ны өдрийн тэмдэглэл/


Хорооллын хоёр захад ажил, гэр минь байх. Угтаа манайх гэдэг айл 1983 онд одоогийн байраа дөнгөж ашиглалтанд ороход нь нүүж ирээд л түүнээс хойш хаашаа ч явсангүй. Бага байхад сургууль гэр хоёр хорьхон алхмын зайтай, дэндүү уйтгартай санагддаг байв. Хол сургуультай хүүхдүүд шиг автобусаар явахгүй, халаасандаа мөнгөгүй, цайны газрын хоол идэхгүй, харих замдаа энэ тэрүүгээр тэнэхгүй болохоор өдөр бүр нэгэн хэвийн маршруттай.

Ажилд орлоо. Уг нь дажгүй, гэхдээ байрлал нь хоёрын хооронд гурвын дунд. Хол ч биш ойр ч биш. Хоёр км орчим. Хөлсний тэрэг бол зоолттой 3 км-ээс дээш үнэ хэлнэ. Мөнгөө харамласандаа биш зүгээр л шудрага бус байхад ясны дургүй болохоор амар аргаар мөнгө олдог залхуу жолоочдод өөрийнхөө олсон 500 төгрөгийг ч дэмий гарзадмааргүй байдаг. Нийтийн тээвэрт суухаар шороон замаар сүнгэнэж сүнгэнэж ертөнцийн мухарт аваачаад хаячихна, хүн амьтны бараа хартлаа овоо л алхана. Гутал бол будаа. Тэгээд л хавтгай гутал өмсөөд алхдаг хоббитой боллоо. Гэхдээ өглөө бол үнэндээ амждаггүй юм, нойр ихтэй болохоор. Харин ажлаа тарчихаад зуны орой юм бодож зугаалах шиг кайф хаана байна вэ?

Өдөр бүр насаараа амьдарсан хорооллынхоо өмнө нь огт явж үзээгүй шинэ замаар гэртээ харьж, өөр маршрут гаргах юм шүү гэсэн зорилт тавиад байгаа юм. Ер нь яагаад сүлжилдсэн олон байр байшин, зам жим байхад дандаа л төв замаар явдаг байсан юм бол, өмнө нь?

7 өнгөрөөж ажлаасаа гарав. Үүдэнд уяатай манаач сембирнар Бетти сүүлээ шарвуулан өндөр өндөр үсэрч байгаа нь намайг хараад баярласны шинж. Өдөрт хоолныхоо өөхийг гаргаж өгдөг юм. Салах ёс гүйцэтгэн хүзүү чихийг нь илж эрхлүүлэхэд тэр том нохой нялх гөлөг мэт өмнө минь шарвалзана. Харин танихгүй эрэгтэй хүн ойр хавьд харагдах л юм бол нөгөө эелдэг төрх нь ул мөргүй арилж уруул хамар нь ярзалзан нүд нь хилэнтэй гялалзана. Нохойноос салаад цааш алхахдаа гараа хартал нуль хир болчихож.


Сайхан орой байна. Дулаахан бас намуухан. Жижигхэн бас хөөрхөн байшингууд өнгөрөв. Цааш явсаар урд нь огт очиж үзээгүй байшингуудыг чиглэн явав. Хогийн савны дэргэдэх шатаар уруудав. Зүүн эргэв. Бяцхан тоглоомын талбайд хүүхдүүд пиг байлаа. Өсвөр насны охид дугуй унаж хөвгүүд сагс тоглоно. Гурван нялх биетэй эх өлгийтэй хүүхдээ салхилуулж сууна. Чанга чанга хуцсан жижигхэн цагаан хаваа энхрийлэн тэврэх дөрөв орчим насны охин дээр хүүхдүүд овоорчээ. Нүүр нүдгүй шороонд будагдсан бяцхан хүү усан буу үүрээд гүйж байна. Дүүжингийн нэг талд хоёр охин нөгөө талд ганц хүү суугаад бахархалтай мишээнэ. Яагаад ч юм тэр хавь нэг л таатай. Тэнд үлдэж ахиад бага зэрэг ажигламаар санагдав. Чимээгүй бүгдийг нь хараад л мишээгээд суув. Тэнэг харагдсан ч болно, гэхдээ тэнд угаасаа намайг хэн ч танихгүй... Гэтэл нөгөө халтайсан жаал гүйж ирээд "Эгч ээ, миний гутлыг үдээд өг" гэж хэвлүүхэн нь аргагүй хэлэв. "Чи буугаар байлдаж байж үдээсээ үдэж чаддаггүй ээ?" гэж би баруун хөлнийх нь жижигхээн гутлын нарийхан үдээсийг үдэж байхдаа асуув. "Чаддаггүй юм өө, чаддаггүй юм" гэж хэлээд тоглоомондоо яарсан бололтой "дайснуудтайгаа" хөөцөлдөөд алга болов. Би инээмсэглэсээр сандал дээрээ үлдэв.

Арван тав орчим минут тоглоомын талбайд суулаа. Замаа үргэлжлүүлэхээр тоглоомын талбайн баруун урд буланг чиглэв. Машины гарашийн цаана гарц байгаа гэж бодсон нь тэр. Хашаа хатгаж битүүлсэн байв. Ахиад аз жаргал цацруулсан тоглоомын талбайн хажуугаар өнгөрөв. Байшинг тойров, битүү гараш. Гарашин дунд төөрөв. Машин гарах газар байж л таараа тул яаж ийж нэг юм гарашны дундаас гарав. Цэцэрлэг тулж ирэв. Хашааг нь дагаад юм бодонгоо төмөр хайсанд гараа шүргүүлэн алхлаа. Яагаад ч юм би багаасаа л хашаа, хөшиг, өндөр ургасан өвс ногоонд гараа шүргэж мэдэрч алхах дуртай байсан. Өөдөөс ирж яваа залуу гайхсан шинжтэй харахыг мэдрэв. Цаашаа явав. Үргэлжилсэн байшингуудад тулав. Тэр байрны өмнө ургасан мод бараг 9 давхрын хэртэй өндөр байгааг анзаараад бахдав. Зам дээр ягаан даашинзтай халзан толгойтой охин хуванцар сагсан дээр суугаад машин болж тоглож байв, гэтэл араас нь жинхэнэ машин ирээд сигналдахад цочсондоо уйлав.

Шинэхэн гутал минь хөл холгож эхлэв. Байшингийн төгсгөлд ирэхэд хоёр сонголт байв. Ахиад үргэлжилсэн байшингуудын хажуугаар явах, төв замаар явах. Маргаашдаа шинэ нээлт үлдээхийн тулд би өнөөдөр хуучин замаа сонгов. Төв замтай нийлэв. Түрүүний тайван амгалан байдал ор тас алга боллоо. Гудамж дүүрэн хүн. Хөөрхөн муухай янз бүрийн царайнууд. Амьсгалж буй агаарыг минь булаацалдаж байх шиг санагдана, эсвэл би булааж байгаа мэт харна. Зөрөх зай байсаар байхад заавал биед хүрэх, дайраад өнгөрөх хүмүүс. Яагаад өдөр болгон энэ замаар явдгаа би анх удаа гайхав. Замын хажууд "Чих хамар хэл цоолж, шивээс хийнэ" гэсэн залуус сууж байна. Ямар хүн нь ч гадаа чих хамар хэлээ цоолуулаад, шивээс хийлгээд сууж байдаг юм бол гэж бодож амжив.

Миний мэдэхийн бараг ухаан орсон цагаас Москва рестораны өмнө суудаг нэг жинлүүртэй өвөө байдаг юм. Нүдэнд дулаахан царайтай, энгэртээ ахмад дайчны одонтой тэр өвөө байнга л яг тэр газраа сууж байдаг билээ. Ягаан дээлээ саарал болж гундтал өвөл зунгүй яг л тэр газраа нөгөө л жинлүүр, нөгөө л сандал, цагаан малгайтайгаа байж л байна. Заримдаа жингээ мэдсээр байж өвөөд орлого оруулмаар санагдаад зогсож үзнэ. Ямархан үр хүүхдүүдтэй хүн ингэж өтөл насандаа даарч хөрч, өлсөж ядардаг юм бол гэж өрөвдөнө. Харин сүүлийн үед тэр хавиар явах багассаныг хэлэх үү, өвөөг олж хараагүй олон сар болсон байлаа. Дотор минь гуниг төрөөд явчих нь тэр. Өчнөөн л жил хөшөө мэт сууж байгааг нь хараад дасчихсан тэр өвөө буцчихсан бол? гэж бодохоор сэтгэл нэг л хөндүүр, гудамж тэр чигээрээ хоосон болчих мэт.

Жинлүүртэй өвөөгийн гудамжинд дөхөж очтол харин өвөө хуучин тод ягаан байгаад саарал болтлоо гандаж урагдаж сэмэрсэн дээлээ ногооноор сольчихоод сандал, жинлүүр хоёроо сугандаа хавчуулаад миний өөдөөс алхаж явна. Би ядтал урд нь өвөөгийн алхаж явахыг огт хараагүй байв Яагаад ч юм амьд мэнд байгаад нь жигтэйхэн их баярлав. Энэ олон жилийн турш нэг л газар байж байдагт нь дассан хүмүүсийг хэдийгээр танихгүй ч тэдний оронзай сэтгэл дотор байдгийг мэдэв. Нэрийг нь мэдэхгүй жинлүүртэй өвөөд би хайртай юм байна лээ

Цаашлаад цемэнтэн зам дээр хулдаас дэвсээд баахан 5000-ын гутал зарж байна. Хоёр хүүхэн сонирхож нэг нь барьж нөгөө нь углаж үзнэ. Хажуугаар зөрсөн бүсгүйн анхилуун сүрчиг хамрын нэг нүхээр сэнгэнэв, харин нөгөө нүхээр 00-ын үнэр үнэртэв. Алийг нь ч үнэртэхгүйн тулд би хамраа чимхлээ. Зам дагуу суугаад зөрсөн эмэгтэй бүрийг сонжих залуугийн харц тусахыг мэдэрч эвгүйцэв. Гараа атгав. Нар шингэлээ.

Хөл бүр ч холгож эхлэв. Зам гарах гэтэл миний мэддэг хоёр ч гарцыг хайсаар битүүлсэн байлаа. Учрыг ойлгосонгүй. Баахан регги охид хөвгүүд байна. Зам гараад харих замдаа таван жилийн өмнө саваагүйтэж ороод Роригоо худалдаж авсан амьтны дэлгүүр лүү шагаймаар санагдав. Яваад орлоо. Яг л миний Роригийн сууж байсан аквариумд яг миний Рори шиг хар цагаан муужгай сууж байв. Бас л миний Рори шиг нар салхи үзэхгүй байсаар байгаад рахиттай болсон байх даа, эвий эвий гэж бодоод амьтны дэлгүүрийн эзэнд амьтдаа нар үзүүл гэж захиад гарав.

Шууд харимааргүй санагдаж багийн найзаа дуудав. Хөл холгосон ч чирээд жоохон алхав. Зайрмаг идлээ. Баахан чалчлаа. Ханасангүй ахиж идлээ, ханиалаа. Бас баахан л юм бурав. Бүрий болсон хойно гэртээ оров. Өнөөдрийн "аялалаа" ахин нэг эргэцүүлэв. Таньж мэддэг зүйлээ өөр нүдээр, өөр өнцгөөр харж шинийг нээх боломжтой байдаг юм байна. Цоо шинэ биш ч сонирхолтой байж болдог л юм байна. Маргааш харин өөр замаар харьж үзнээ. Беттигийн шүлсдсэн халтар гараар гутлаа тайлтал холгосон оромноос цус шүүрч байлаа...

Monday, July 25, 2011

Liam Neeson




Түрүүхэн Moviebox суваг дээр Liam Neeson-ы тоглосон Taken гэдэг кино үзээд мэлмэртлээ баахан уйлав. 17 настай охиноо хүний наймаачдад алдаад олж авах гэж бараг зуун хүн алдаг тэтгэвэртээ гарсан тагнуулчтай кино л доо. Охиноо аврах гэж тэмцэж байгаа аавыг хараад уяраад уйлсым бишээ. Арзайсан "муухай" хар юм маань л Liam Neeson, Liam Neeson гээд байдаг болохоор гэнэт аймшигтай их саналаа. Гэрийн хорио, өвчин гэдэг хүсэхээр зүйл ч биш юмаа...

Sunday, July 24, 2011

Тайван нойрсоорой

Хэдийгээр би энэ бүсгүйн том фен биш ч, хувь хүнийх нь талаар огт мэдэхгүй ч бурхнаас заяасан гайхалтай дуу хоолой, нэгэн авъяас үгүй болсонд харамсч байна.

Амьд ахуйд нь хүмүүс царай зүс бие хаа, амьдралын хэв маяг, зуршлуудаар нь өөлж гоочлон алдааг нь олж хардаг байснаас авъяас билгийг нь үнэлж, бие хүнийхээ хувьд юу мэдэрч, ямар асуудал зовлонтойг ойлгодог байсан нь цөөн хэдхэн.

Түүний дуунууд зовлон шаналал, гуниг гутрал, хагацал үгүйрэл дүүрэн зүрхний нь гүнээс гардаг байсан байх гэж бодогддог. Тийм ч болохоор жинхэнэ дуу шиг байж чаддаг биз. Энэ ертөнцөөс олж аваагүй тайтгарал, аз жаргалаа диваажинд мэдрэх болтугай. Нулимс чинь аяндаа хатна...


Thursday, July 21, 2011

Хийсвэр ертөнцийн бодит хүн






Миний арван жилээ хамт төгссөн ганц цоглог найз Ж.Номундарийн "Урлах эрдмийн дээд сургуулийг" төгсөхдөө диплом хамгаалсан коллекци. Өө жоохон байхад манай хүн гов готик, би бав барби хар ягаан хоёр амьтан өдөржин л хэлхэлдээд гадуур тэнэдэг байж билээ. Шал өөр үзэл бодол, ертөнцтэй мөртлөө яагаад ч харшилдахгүй санаа нийлдгийм бүү мэд? Уг нь арван жилээ төгсөх үеэр Номунаа МУИС-ын сэтгүүлзүйн ангид, би "Урлах эрдмийн" хувцас дизайнерын ангид конкурсээ бэлдэж байсым. Манай хүн юм хум бичдэг, би зурдаг байлаа. Бүр давтлага мавтлага авчихсан.


Гэхдээ яагаад ч юм хувь заяаны төөргөөр бид хоёрын мөрөөдөл солигдож хоёр ангидаа зөрөлдөж ороод Номунаа зурдаг, оёдог болж би бичих болсийм даа. Өмнө нь өдрийн тэмдэглэлээ л хачин гоё хөтөлдөг байж билээ. Одоо уншихаар бас л бөөн философи, зүгээр нэг ингэсэн тэгсэн гэж хүүрнэж тоочоогүй дотоод сэтгэлийн зүйл их бичсэн байдаг юм. Хөөрхөн л дөө, тэр жоохон мөртлөө том том юм боддог охин. За ямар ч л байсан Номунаагийн маань хувцаснууд бүгд л өөр өөрийн илэрхийлэл, гүн утга санаатай гайхалтай бүтээл болсон. Энэ фото зургуудийг Номунаагийн уран сэтгэмжээр өөрчлөн төсөөллийн ертөнцийн бодит хүн болсон ажгуу. Энэ хувцсуудаас өмсөж энэ хорвоо дээр оршин байдаггүй нэгэн болсондоо баяртай байна.


November/2010



















Номунаа бидэн хоёр

Соло



Хайр сэтгэлээр амьдралаа холбон, нэгэн насаа хамт үдэх ээ? Уучлаарай, даанч би "соло артист"...


...Тэр нэгэн өдрийн, тэр нэгэн цагт, тэр нэгэн газарт, тэр нэгэн хүнтэй учраагүйсэн бол миний хувь заяа юутай хөнгөн хялбар бөгөөд хоосон байхсан билээ?...